Tężec
Tężec jest zakaźną chorobą neurologiczną, której śmiertelność w zależności od rodzaju zakażenia może wynosić nawet 50%.
W Polsce rejestruje się corocznie około 20 przypadków tężca. Statystycznie częściej chorują kobiety powyżej 60 roku życia, dawno lub wcale nieszczepione. Przebieg tężca może być u wyjątkowo ciężki i prowadzić do zgonu. Więcej zachorowań mamy w ciepłej porze roku.
Przyczyna: Pałeczka Clostridium tetani – bakteria gram (+), bezwzględny beztlenowiec, która rozwija się, namnaża i przeprowadza swoje procesy metaboliczne w środowisku bez dostępu tlenu, przez co najkorzystniejszymi warunkami bytowania są dla niej rany głębokie lub ze zmianami martwiczymi.
Jak się zaraża: kiedy rana zostaje zabrudzona ziemią lub kurzem, w których znajdują się przetrwalniki mikroorganizmów. Mogą one też znajdować się na brudnych i zardzewiałych narzędziach. Bakterie produkują toksyny (tetanospazmina, tetanolizyna i fibrynolizyna), które początkowo atakują neurony położone w okolicy miejsca zranienia. Tężcem natomiast nie można się zarazić od chorej osoby.
Objawy: gorsze samopoczucie; mrowienie, drętwienie, fale gorąca bądź zimna wokół miejsca skaleczenia. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się też objawy takie jak: wzmożone napięcie mięśni kończyn, tułowia i żuchwy (szczękościsk). U niektórych chorych pojawia się też charakterystyczny wyraz twarzy wywołany skurczami mięśni mimicznych. Usta są wtedy zamknięte i wysunięte, oczy przymrużone, a czoło zmarszczone. Pojawia się napięcie mięśni karku, grzbietu, klatki piersiowej. Prężenia mogą prowadzić nawet do złamań kompresyjnych trzonów kręgowych oraz do zaburzeń oddechowych i krążenia.
Jak zapobiegać: Po zranieniu przemyć, zdezynfekować i zabezpieczyć ranę. Przyjąć dawkę przypominającą szczepienia przeciw tężcowi. Dostępna w Polsce szczepionka przeciw tężcowi należy do szczepionek inaktywowanych i zawiera oczyszczoną nieaktywną toksynę tężcową. W naszym kraju obowiązkowemu i bezpłatnemu szczepieniu podlegają dzieci i młodzież do ukończenia 19. roku życia. Należy jednak pamiętać, że odporność przeciw patogenom tężca zmniejsza się z upływem czasu, dlatego osobom dorosłym zalecane są przypominające dawki co 10 lat. Szczepienie przypominające może być wykonywane szczepionką przeciw tężcowi, szczepionką przeciw błonicy i tężcowi lub szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.
Szczepienie przeciw tężcowi jest bezpieczne. Szczepionka stymuluje produkcję przeciwciał, znanych również jako antytoksyny. Oznacza to, że szczepienie nie hamuje rozwoju zakażenia, ale chroni przed działaniem toksyny.
Żródła:
„Szczepienia w pytaniach i odpowiedziach” Jacek Wysocki, wydanie VII, 2023 str.187
